داور جشنواره تئاتر شبستان: تئاتر مسجد نباید محدود به جشنواره باشد 

علی یعقوب‌زاده کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان در مورد اجرای نمایش در مساجد گفت: مسجد نهادی است که محل تجمع است، در اسلام بسیار تاکید شده که برکات زیادی دارد و محل عبادت است و فقط محدود به عبادت و انجام واجبات دینی نیست بلکه می‌تواند به واسطه  تعاملات زیادی در جامعه شکل می‌دهد خانه دوم مومنین باشد. 

وی اجرای تئاتر در مساجد را مرتبط با کارکردهای مسجد دانست و ادامه داد‌: برگزاری تئاتر شبستان در راستای همین نگاه اجتماعی به مسجد است و چنین فعالیت‌هایی در مساجد چندان بی‌سابقه هم نیست حتی چند دهه قبل از انقلاب نیز تئاتر در مساجد اجرا می‌شد و آن نمایش‌ها وجه بیدارگرانه پررنگ‌تر داشت و از نمایش به عنوان یک منبر استفاده می‌شد که می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد. 

کارگردان تئاتر و داور جشنواره تئاتر شبستان خاطرنشان کرد: پس از انقلاب مساجد رویکرد اجتماعی خود را به خوبی نمایان کردند، اما به نظر می‌رسد باید یک نوزایی در فعالیت‌های مسجد شکل بگیرد و قشر جوان بیشتر در مساجد حضور یابند، اجرای تئاتر در مساجد می‌تواند در تفکر و اندیشه‌ها و تعاملات فکری مردم موثر باشد.  

یعقوب‌زاده در رابطه با مقایسه تئاتر مسجد و تئاتر حرفه‌ای عنوان کرد: این یک قیاس مع‌الفارق است و به نظرم مسجد می‌تواند محل تجمع و برگزاری رویدادهایی باشد اما آدمی از نو بباید ساخت و از نو عالمی ... و هستند افرادی که فکر می‌کنند ذات تئاتر با ماهیت مسجد همخونی ندارد، اما اگر توجه کنند که بسیاری از پیام‌ها را می‌توان به زبان تئاتر بیان کرد طبیعی است که تئاتر می‌تواند تاثیرگذارتر از یک سخنرانی باشد. 

این کارگردان تئاتر با یادآوری اینکه جامعه امروز ما جامعه رسانه‌هاست، گفت: مزیت تئاتر این است که تعاملات اجتماعی را افزایش می‌دهد و می‌تواند تشبیه مسائل با بیان غیرمستقیم را وارد گفتمان مذهبی جامعه مسجد بکند در گذشته‌ها هم مساجد محل تجمع بودند و اجرای تئاتر از این حیث منافاتی با ماهیت مسجد ندارد. امروزه این نیاز حس می‌شود که مساجد بتوانند حضور اجتماعی و فرهنگی قوی داشته باشند و این نیازمند این است که مساجد را با نیروهای هنرمند و صاحب فکر و معتقد به معارف اسلامی تجهیز کنیم. 

وی که پژوهشگر هنرهای نمایشی است، تصریح کرد: الان نمی‌توان در مورد میزان اثرگذاری و موفقیت تئاتر مسجد قضاوت کرد، اما وقتی جریان در طول ۱۰ سال شکل گرفت از درون این حرکت‌ها افرادی را خواهید دید که صاحب تجزیه و تحلیل هستند و شناخت زیبایی‌شناسی دارند، می‌توان ذوق زیبایی‌شناسی کودکان امروز را که در مساجد حاضر می‌شوند، پرورش داد. 

یعقوب‌زاده در مورد بخش‌های مختلف جشنواره تئاتر شبستان نیز اظهار کرد: من داور بخش عمومی و تئاترهای زنده هستم و نسبت به بخش‌های دیگر احاطه چندانی ندارم. معتقدم تئاتر مسجد با مخاطبان متفاوت خود می‌تواند هر گروه را با یک ژانر جذب کند، طبیعتاً کودکان با تئاتر عروسکی و سبک تئاتر کاغذی ارتباط خوبی خواهند گرفت. به نظر می‌رسد جشنواره شبستان بتواند به سمت تولیدات فرهنگی دیگر نظیر تولید پادکست و محصولات رادیویی نیز سوق پیدا کند. 

وی به سخن امام خمینی رحمت الله علیه در مورد انجام وظیفه و نتیجه کار اشاره کرد و افزود: طبق سخن امام ما موظف به انجام وظیفه هستیم نه نتیجه آن، باید تکلیف خود را انجام دهیم و تئاتر مسجد نیز در تاریخ و زمان خود را ثابت خواهد کرد. مطمئن باشید اگر این حرکات از روی صدق نیت باشد اثر خود را خواهد گذاشت. نتیجه‌گیری و قضاوت در این برهه ۱ و ۲ ساله در مورد تئاتر مسجد خیلی زود است، سعی کنیم مساجد پایگاه‌های حضور مردم شوند و فعالیت مساجد باید متنوع شوند.

داور جشنواره تئاتر شبستان با اظهار خرسندی از برگزاری این جشنواره، افزود: من خوشحالم که در مساجد تئاتر اجرا می‌شود اما باید توجه کنیم که تئاتر در یک جریان شکل می‌گیرد و تئاتر فقط یک اجرا در یک جشنواره نیست باید حواسمان باشد و فکر نکنیم یک جشنواره برگزار کنیم کار را انجام دادیم، نه اینطور نیست بلکه فردای برگزاری جشنواره و جریان یافتن تئاتر به صورت یک رویداد پیوسته در طول سال می‌تواند تاثیرگذار باشد. برگزاری یک جشنواره و حتی ده‌ها جشنواره تئاتر را شکل نمی‌دهد بلکه تئاتر در یک جریان شکل می‌گیرد. 

یعقوب‌زاده که سابقه پی‌ریزی تئاتر در مسجد در سال ۶۵ را دارد، عنوان کرد: فرض کنید مردم عادت کنند که در مناسبت‌های خاص اجراهای نمایشی ببینند این به یک مطالبه تبدیل می‌شود و نیازی خواهد بود که در طول زمان‌های مختلف برقرار است. دوران کودکی ما با فعالیت‌های جمعی برای مناسبت‌های مذهبی شکل گرفته و این موضوع در طی زمان و استمرار آن اتفاق افتاده و جشنواره تئاتر شبستان نباید خود را به اجرای زمان جشنواره محدود کند و نگرش مسجد روها این باشد که می‌توان تئاتر را در مسجد نیز اجرا کرد. 

وی تصریح کرد: قرار نیست در مساجد تئاتر مدرن اروپا را اجرا کنیم بلکه با مقتضیات و فضای مسجد تئاتر مسجد تولید می‌شود و ادبیات و گفتمان دینی آبشخور آن خواهد بود و قرار نیست مسجد را به تئاتر شهر تبدیل کنیم، می‌توان در این مسیر از افراد حرفه‌ای تئاتر کمک گرفت و مسیر این جریان را زلال‌تر کرد. موضوع هنر متعهد مطرح می‌شود و باید توجه کنیم که تئاتر یک زبان است و قواعد خود را دارد. در تئاتر مسجد آن مفاهیمی که مناسب مسجد است را مطرح می‌کنیم و همه ابعاد اجرای یک تئاتر را متاثر از فضای مسجد قرار می‌دهیم از تشبیهات و اِلِمان‌ها و در این مسیر می‌توان از واقعه‌خوانی تعزیه و نقالی نیز کمک گرفت‌. 

داور جشنواره تئاتر شبستان اظهار کرد: لازم است جشنواره تئاتر مسجد یک دبیرخانه داشته باشد و آن بر روی مسائلی سرمایه‌گذاری کند که بتواند ژانر خود را به دست بیاورد البته نباید این قیاس را انجام داد اما همونطور که در قرون وسطی ارباب کلیسا نمایش مذهبی میستر و میراکل را راه انداختند و نمایش‌ها راجع به مصائب و معجزات مسیح بود، ما از خلال مسائل مذهبی و اسلامی و کتب مذهبی خود می‌توانیم سوژه‌های تئاتر مسجد را برگزینیم تا تئاتر مسجد سبک و حرف خود را داشته باشد. 

یعقوب‌زاده یادآوری اینکه کارگردانی، طراحی صحنه و بازیگری دارای قواعدی است، افزود: تئاتر مسجد می‌تواند از این قواعد به نفع سبک خود استفاده کند و نباید اشتباه کنیم که در سال نخست برگزاری جشنواره تئاتر شبستان قرار است اتفاق خاصی رخ دهد و یا قرار است در مقابل تئاترهای حرفه‌ای قد علم کرد بلکه این جریان باید مسیر و راه خود را طی کند.  

وی با بیان اینکه دوران کودکی خود را در فعالیت‌های مسجد سپری کرده، گفت: خوشبختانه من با فعالیت‌های مسجد آشنا هستم و دوست دارم مسئولینی که در مورد این مسائل تصمیم گیری می‌کنند مسیر اشتباه را طی نکنند و بدانند که تئاتر در یک جریان هنری شکل می‌گیرد و نباید منحصر به جشنواره باشد. 
«نخستین جشنواره ملی تئاتر شبستان» به همت کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور؛ از ۱۳ الی ۱۸ اسفندماه ۱۴۰۲ با شعار «مسجد، تئاتر، آگاهی» در سطح مساجد تهران برگزار می‌شود.  

انتهای پیام/